Υφίσταται δάνειο μεταξύ συγγενών και αν ναι, τι επιπτώσεις μπορεί να έχει στη φορολογία των δύο μερών; Μήπως σε συμφέρει περισσότερο το δάνειο από τράπεζα από το δάνειο από γνωστό σου; Τι πρέπει να προσέξεις για να συνάψεις δανειακή σύμβαση εκτός τραπεζικού συστήματος;
Αν χρειάζεσαι χρήματα και έχεις σαν επιλογή το άτοκο δάνειο μεταξύ συγγενών, σίγουρα αξίζει να το σκεφτείς σοβαρά. Αλλά με ποιους όρους λειτουργεί ένα τέτοιο δάνειο & τι μπορεί να προκύψει;
Ερωτήσεις & απαντήσεις για το δάνειο μεταξύ ιδιωτών & συγγενών.
#1 Είναι νόμιμο το δάνειο μεταξύ ιδιωτών;
Ναι, το δάνειο μεταξύ ιδιωτών είναι νόμιμο. Το επιτρέπει η ελληνική νομοθεσία, αρκεί να έχεις υπογράψει τη δανειακή σύμβαση μεταξύ ιδιωτών.
#2 Πώς γίνεται ο δανεισμός μεταξύ ιδιωτών;
Όπως είπαμε, θα πρέπει να υπογράψεις μία δανειακή σύμβαση δανείου μεταξύ ιδιωτών. Το ιδιωτικό αυτό συμφωνητικό υποβάλλεται στην εφορία και πληρώνεις χαρτόσημο 3,6% επί του ποσού.
Οι όροι που διέπουν το δάνειο μεταξύ ιδιωτών είναι ελεύθεροι, δηλαδή μπορείς να συμφωνήσεις το οτιδήποτε με το άλλο μέρος και δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο υπόδειγμα που πρέπει να ακολουθήσεις. Π.χ. το δάνειο μπορεί να είναι άτοκο ή να φέρει πολύ χαμηλό επιτόκιο, χαμηλότερο από αυτό που δίνουν οι τράπεζες.
#3 Γιατί να πάρεις δάνειο από συγγενείς ή άλλον ιδιώτη;
Αν χρειάζεσαι χρήματα έχεις δύο επιλογές – το κλασικό δάνειο από τράπεζα και το δάνειο μεταξύ ιδιωτών / συγγενών. Οι πιο συχνοί λόγοι που κάποιος επιλέγει δανεισμό από ιδιώτη είναι:
- Γιατί είναι αποκλεισμένος από το τραπεζικό σύστημα λόγω οφειλών.
- Γιατί το ποσό που θέλει να δανειστεί είναι σχετικά μικρό και θέλει να αποφύγει γραφειοκρατικές διαδικασίες.
- Γιατί θεωρεί υπερβολικά τα επιτόκια που δίνουν οι τράπεζες.
Και όλα αυτά έχουν πολύ λογική βάση. Όλοι θέλουμε πιο χαμηλά επιτόκια (ή και εντελώς άτοκα δάνεια) με λιγότερη γραφειοκρατία.
Αλλά και πάλι, χρειάζεται προσοχή. Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους! Οπότε, ας δούμε και τι πρέπει να προσέξεις.
#4 Υπάρχει περίπτωση να σου προκαλέσει προβλήματα;
Αν και πολλές φορές μοιάζει κάτι πολύ απλό, ο δανεισμός μεταξύ ιδιωτών μπορεί να κρύβει παγίδες, τόσο για τον δανειστή, όσο και για τον δανειζόμενο.
⚠️ Ένα απλό παράδειγμα:
Ας πούμε ότι χρησιμοποιείς την πώληση λ.χ. ενός ακινήτου για να εξοφλήσεις το δάνειο προς τον αδερφό σου ή κάποιον άλλο συγγενή. Ας πούμε κι ότι εκτός από την οφειλή προς τον συγγενή σου, έχεις και οφειλές προς το Δημόσιο.
Αν τις αφήσεις σε εκκρεμότητα (είτε είναι οφειλές προς το δημόσιο ή άλλους φορείς), η ενέργεια αυτή θεωρείται παράνομη.
#5 Ποια είναι η πιο συχνή μορφή δανείου μεταξύ συγγενών;
Μέχρι τώρα λογικά θα έχεις αναρωτηθεί: “Είναι δυνατόν να δώσω 500 ευρώ στον αδερφό μου και να υπογράψουμε ιδιωτικό συμφωνητικό;”.
Και η αλήθεια είναι ότι οι περισσότερες περιπτώσεις δανεισμού μεταξύ συγγενών αφορούν σε άτυπα και άτοκα δάνεια. Αν τα χρήματα έχουν δοθεί σε μετρητά και έχουν εξοφληθεί πάλι σε μετρητά, τότε μιλάμε για μία συναλλαγή που δεν μπορεί να ελέγξει το κράτος.
Το θέμα είναι τι γίνεται στην περίπτωση που τα δύο μέρη διαφωνήσουν στην πορεία, τους χωρίζουν έννομες διεκδικήσεις (ή απεβίωσε μια από τις δύο πλευρές, χτύπα ξύλο).
#6 Τι επιτόκιο θα έχει το δάνειο μεταξύ ιδιωτών; Μπορεί να είναι άτοκο;
Το δάνειο μεταξύ ιδιωτών μπορεί να είναι έντοκο ή άτοκο. Από τη στιγμή που η δανειακή σύμβαση καταγράφεται σε ιδιωτικό συμφωνητικό, μπορεί να περιλαμβάνει οποιονδήποτε όρο συμφωνούν τα δύο μέρη. Παρ’ όλα αυτά το επιτόκιο δεν μπορεί να είναι καταχρηστικό.
Εμπειρικά, άλλοι συμφωνούν στο μέσο επιτόκιο τραπεζικού δανεισμού, όπως αυτό προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλοι απλώς συμφωνούν σε κάποιο επιτόκιο που θεωρούν εύλογο (π.χ. παλαιότερα οριζόταν το επιτόκιο των τρίμηνων εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου, ωστόσο αυτό σήμερα είναι αρνητικό).
⚠️ Προσοχή: « Ο νόμος αναφέρει ρητά ότι το επιτόκιο σε μία δανειακή σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ ιδιωτών πρέπει να συμβαδίζει των συναλλακτικών ηθών και να μην είναι καταχρηστικό. »
💡 TIP Για την αποφυγή παρεξηγήσεων τόσο μεταξύ δανειστή και δανειζόμενου (ποτέ δεν ξέρεις τι θα συμβεί ακόμα και αν το άλλο μέρος είναι ο αδερφός σου), όσο και απέναντι στις φορολογικές αρχές, καλό θα είναι να αναγράφεται στο ιδιωτικό συμφωνητικό ο σκοπός του δανείου.
#7 Τι ισχύει για τη φορολογία στο δάνειο μεταξύ ιδιωτών;
Υπάρχουν και οι περιπτώσεις κατά τις οποίες οι φορολογούμενοι επικαλούνται δάνεια που πήραν από ιδιώτες (κυρίως από συγγενείς) για να καλύψουν τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.
Όμως πότε τα δάνεια από ιδιώτες μπορούν να καλύψουν τεκμήρια;
α) όταν ο σκοπός του δανείου έχει σχέση με το επικαλούμενο τεκμήριο,
β) όταν το έγγραφο φέρει χρονολογία θεωρημένη από την αρμόδια αρχή,
γ) όταν το δάνειο έχει αποδεδειγμένα ληφθεί πριν την πραγματοποίηση της δαπάνης και
δ) όταν δεν κριθεί εικονικό.
Αν τα παραπάνω ισχύουν σωρευτικά, οι αρχές παραβλέπουν τη μη χαρτοσήμανση του δανείου και δέχονται την κάλυψη τεκμηρίου.
#8 Τι ορίζει ο Αστικός κώδικας (για να είσαι καλυμμένος νομικά);
Αστικός Κώδικας (άρθρο 806): «Με τη σύμβαση του δανείου ο ένας από τους συμβαλλομένους μεταβιβάζει στον άλλον κατά κυριότητα χρήματα ή άλλα αντικαταστατά πράγματα, και αυτός έχει υποχρέωση να αποδώσει άλλα πράγματα της ίδιας ποσότητας και ποιότητας».
- Ο Αστικός Κώδικας δεν ορίζει συγκεκριμένο τύπο για την κατάρτιση του δανείου οπότε μπορεί να γίνει έγγραφα ή και προφορικά.
- Αν το δάνειο είναι έντοκο τότε θα φορολογηθούν οι τόκοι στο όνομα του δανειστή ως εισόδημα και μάλιστα με συντελεστή 15%. Στους φορογητέους τόκους περιλαμβάνονται και τυχόν τόκοι υπερημερίας που μπορεί να απορρέουν από το ιδιωτικό συμφωνητικό.
- Το ποσό του δανείου θεωρείται τεκμήριο διαβίωσης για αυτόν που δίνει το δάνειο και συνεπώς θα πρέπει να δικαιολογείται από τα εισοδήματα του δανειστή (τρέχοντα ή παρελθόντων ετών).
- Και ο δανειζόμενος θα πρέπει να δηλώσει το ποσό του δανείου που πλήρωσε μέσα στο έτος στη φορολογική του δήλωση, καθώς και τυχόν τόκους ή /και τόκους υπερημερίας.
- Ο δανειζόμενος πρέπει να δηλώσει το σύνολο του ποσού του δανείου στη φορολογική του δήλωση στην περίπτωση που το δάνειο χρησιμοποιείται για την κάλυψη τεκμηρίων.
- Αν το δάνειο είναι άτοκο η φορολογική αρχή μπορεί να αναζητήσει τεκμαρτούς τόκους ως εισόδημα του δανειστή.
- Αν το δάνειο είναι άτυπο, δηλαδή προφορικό, χωρίς ιδιωτικό συμφωνητικό, δεν συντρέχει υποχρέωση καταβολής χαρτοσήμου. Ωστόσο, αν το άτυπο δάνειο έχει καταβληθεί μέσω τραπεζικού λογαριασμού και γίνει φορολογικός έλεγχος, τότε ενδέχεται να ζητηθεί η καταβολή χαρτοσήμου.
Κι αν τελικά καταλήξεις σε δάνειο από τράπεζα, ξέρεις πώς να ξεκινήσεις. Διάβασε όλες τις πληροφορίες για τα δάνεια στην πλατφόρμα μας ή ζήτησέ μας να σε καλέσουμε για μία δωρεάν συμβουλευτική συζήτηση και μάθε όλα όσα χρειάζεσαι άμεσα, χωρίς να στηθείς σε ουρές και όταν είσαι έτοιμος, προχωράς στην αίτηση!